STAN PSYCHICZNY PO PORODZIE

BABY BLUES

„Baby blues” pojawia się najczęściej w 3. lub 4. dobie po porodzie(stąd inna nazwa: „depresja dnia trzeciego”). Może trwać od kilku godzin do kilkunastu dni. Jest to stan normalny w połogu, występujący nawet u 85% kobiet.

Jak możesz się czuć?

Doświadczasz przypływu silnych i zmieniających się uczuć – od spełnienia i radości przez niepokój, rozbicie, lęk i smutek, doskwiera Ci poczucie braku kontroli nad sytuacją, masz obniżony nastrój. Te sprzeczne emocje „zalewają Cię”, i trudno jest Ci nabrać do nich dystansu. Często płaczesz, łatwo się wzruszasz, martwisz się o to, czy będziesz dobrą mamą, jak poradzisz sobie z dzieckiem. Możesz mieć poczucie, że nie dasz rady, że opieka nad dzieckiem cię przerasta.

Skąd te uczucia?

Na pojawienie się „baby bluesa” ma wpływ parę czynników, które w naturalny sposób pojawiają się po porodzie.

hormony
Tuż po porodzie w organizmie następują dynamiczne zmiany hormonalne, oddziałujące na Twoje emocje i samopoczucie. Potężny wyrzut oksytocyny i endorfin sprawia, że szybko zapominasz o bólu i „zakochujesz” się we własnym dziecku. Jednak po kilku dniach poziom tych hormonów spada. Wydziela się prolaktyna, intensywnie waha się poziom hormonów tarczycy i nadnerczy. Średnio do 7 dnia po porodzie gwałtownie spada poziom hormonów płciowych – estrogenu i progesteronu.
zmęczenie
Twoje nowo narodzone dziecko nie odróżnia jeszcze dnia od nocy i nie pozwala Ci w pełni odpocząć po trudach porodu. Starasz się odpowiadać na potrzeby malucha i nawet, kiedy on śpi, Ty jesteś w stanie ciągłej gotowości i uwagi.
nawał pokarmu
Pojawia się w 3. – 4. dobie. Piersi nabrzmiewają i bolą, dziecko może mieć trudności ze ssaniem, biust wymaga dodatkowych zabiegów, Ty masz jeszcze mniej czasu na sen.
zmiany w ciele
Fizjologia połogu może być dla Ciebie trudna do zaakceptowania. Piersi są ogromne, co chwilę zalewa cię mleko, krwawisz. Do tego urodzenie dziecka wcale nie oznacza, że natychmiast wróciłaś do sylwetki sprzed ciąży. To wszystko razem może męczyć i frustrować, a przecież chciałabyś wyglądać ładnie i dobrze się czuć.Jak sobie pomóc?

jeśli trudno Ci wyrazić to, co się z Tobą teraz dzieje, daj ten rozdział do przeczytania bliskim, od których oczekujesz wsparcia i pomocy
poproś bliskich o konkretną pomoc i wsparcie, szczególnie w czynnościach dnia codziennego – może to być ugotowanie obiadu, zrobienie zakupów
daj sobie przyzwolenie na przeżywane uczucia, porozmawiaj z mężem lub innymi bliskimi osobami
zadbaj o relaks, pójdź na spacer, śpij wtedy, gdy śpi Twoje dziecko
poszukaj wsparcia innych kobiet, które niedawno urodziły i znają to doświadczenie (zrozumienie, że nie jesteś jedyna, która doświadcza takich przeżyć po porodzie, przyniesie Ci ulgę).
Przy „baby bluesie” zwykle wystarcza wsparcie najbliższych, pomoc specjalisty nie jest potrzebna.

Depresja poporodowa

Kiedy może się pojawić? Co ją charakteryzuje?

Ten rodzaj trudności emocjonalnych jest znacznie poważniejszy niż „baby blues”. Pojawia się wciągu pierwszych 6 miesięcy po porodzie u 10 do 20% kobiet. Depresję charakteryzują zaburzenia snu, brak apetytu lub nadmierny apetyt, bardzo obniżony nastrój, bardzo silne lęki o dziecko i jego zdrowie, myśli samobójcze. Stan ten trwa nawet około roku i wiąże się z ogromnym cierpieniem kobiety. Depresję trzeba koniecznie leczyć.

Jeśli zaobserwujesz u siebie 3 z poniższych sygnałów trwających dłużej niż kilkanaście dni, świadczyć to może o tym, że przeżywasz depresję poporodową. Udaj się po pomoc do psychiatry i/lub psychoterapeuty.

czujesz smutek przez większość dnia i masz obniżony nastrój
masz poczucie, że nic Cię nie cieszy, nawet rzeczy, które kiedyś sprawiały Ci radość
bardzo często odczuwasz lęk; może to się ujawniać w różny sposób, np. kilka razy wzywałaś już pediatrę, w obawie, że dziecko jest chore, ale wszystko okazało się w porządku; boisz się sama zostawać w domu, boisz się, że ktoś Cię źle oceni w roli matki itd.
masz poczucie, że jesteś złą matką, nie radzisz sobie z opieką nad dzieckiem i to nie ma szans się zmienić
ciągle obwiniasz siebie o wszystko, a zwłaszcza o to, że nie potrafisz być dobrą matką dla swojego dziecka
masz poczucie, że nikt nie jest w stanie Ci pomóc, że nigdy nie będzie tak, jak sobie wymarzyłaś
bardzo trudno jest Ci podjąć najprostsze decyzje, np. czy wyjść dziś na spacer, jak ubrać dziecko
niechętnie wstajesz z łóżka, nie masz nawet siły, aby się umyć, ubrać, zadbać o siebie, nie mówiąc już o sprzątaniu, czy innych czynnościach domowych
straciłaś apetyt lub wręcz przeciwnie – „zajadasz” swój smutek
masz trudności ze snem, śpisz bardzo płytko, łatwo się wybudzasz, nie możesz usnąć lub budzisz się bardzo wcześnie rano i nie można tego wyjaśnić rytmem snu Twojego dziecka
czujesz się cały czas zmęczona i osłabiona.

To, że kobieta jest w depresji nie oznacza, że nie chce lub nie kocha swojego dziecka. Może jednak tak właśnie czuć, bo smutek jest jak szklany klosz, który oddziela od innych i nie pozwala odczuwać radości z relacji z innymi.

Depresja poporodowa nie jest naturalnym stanem po porodzie. Nie minie sama, tak jak to się dzieje w przypadku „baby bluesa”. Wsparcie i pomoc najbliższych osób są konieczne, ale niewystarczające. Dlatego też potrzebna jest specjalistyczna pomoc psychologa lub psychiatry. W leczeniu depresji ważny jest czas – im szybciej zostanie rozpoznana i podjęte będzie leczenie, tym łatwiej i szybciej będzie można ją wyleczyć.

Jeśli podejrzewasz, że doświadczasz depresji poporodowej, porozmawiaj o tym ze swoim lekarzem lub położną. Możesz także skorzystać z pomocy psychologicznej lub psychiatrycznej.

Poszukaj pomocy w swojej okolicy:

ośrodki interwencji kryzysowej
w poradni zdrowia psychicznego.

Psychoza poporodowa

Psychoza poporodowa jest zdecydowanie najpoważniejszym spośród okołoporodowych zaburzeń psychicznych.Cechuje się ono znacznym nasileniem objawów oraz szybkim jego narastaniem.Ponieważ symptomy PP mogą się wiązać z bezpośrednim zagrożeniem życia pacjentki oraz jej dziecka, to PP stanowi bezwzględne wskazanie do hospitalizacji.

Na szczęście PP występuje bardzo rzadko (u ok. 0,2% kobiet w połogu; por. tab. 1.), a zaburzenie to rozwija się przede wszystkim u pacjentek z chorobą dwubiegunową lub z zaburzeniem schizoafektywnym (w ok. 80% przypadków)

Objawy psychozy poporodowej

brak wglądu w objawy choroby
urojenia ksobne, prześladowcze lub dziwaczne
omamy wzrokowe, dotykowe lub węchowe
dezorganizacja myślenia
upośledzenie czynności poznawczych, którym często towarzyszą nasilone (lub bardzo nasilone) myśli i tendencje dzieciobójcze!
poporodowe autoimmunologiczne zapalenie tarczycy (autoimmune thyroid dysfunction– AITD; to powikłanie somatyczne rozwija się u ok. 20% kobiet zPPD)

Hipomania poporodowa

Hipomania poporodowa (postpartum hypomania – PH) jest najsłabiej zbadanym spośród okołoporodowych zaburzeń nastroju. Wynika to z trudności związanych z próbami wytyczenia granicy między „prawidłową” radością, która towarzyszy narodzinom dziecka, a nieprawidłowym wzmożeniem nastroju. Najbardziej typowym objawem PH jest drażliwość.

Zaburzenie to ujawnia się najczęściej bezpośrednio po porodzie (u 50% kobiet z rozpoznaniem PH – już w 1. dniu), ale może się rozwinąć też w ciągu pierwszych kilku tygodni połogu.

Wprawdzie PH nie stanowi wskazania do pojęcia leczenia, jednak warto pamiętać, że omawiany stan kliniczny jest jednym z najsilniejszych czynników ryzyka depresji poporodowej. Przypuszcza się, że PH występuje głównie u kobiet z chorobą dwubiegunową typu II.

Objawy hipomanii poporodowej: